هدف کلی: آموزش و تسهیل پذیرش شرایط، به کودک تک‌والد
اهداف جزئی:
- احترام گذاشتن به پدر و مادر در هر شرایطی (احترام گذاشتن به پدر یا مادری که فوت‌شده و یا جداشده‌اند)
- درک متقابل هم‌سالان نسبت به کودکان تک والد
- شرکت در بحث و گفتگوهای کلاسی و پاسخ به سؤالات
- گسترش گنجینه واژگان
- ارتقای توانایی تفکر منطقی، حل مسئله و تصمیم‌گیری
- ساختن کاردستی و رنگ‌آمیزی
از نوآموزان بپرسید کدام‌یک از شما، هرروز مطابق قانون‌هایی که یاد گرفته‌ایم به پدر و مادر خود احترام می‌گذارد و برای تشکر از آن‌ها دست‌هایشان را می‌بوسد؟
برای مرور درس‌های گذشته، سؤالات ذیل را از نوآموزان بپرسید:
- درس 33جلد اول: کدام‌یک از ورزش‌های محلی یا باستانی را می‌شناسید؟ آن‌ها را نام ببرید. پرپری وقتی می‌خواست قوی شود کجا رفت؟ (زورخانه)
- درس 4: چطور به مامان و بابای خود احترام می‌گذارید؟ اگر بخواهید وارد اتاق والدینتان شوید و یا از وسایل شخصی آن‌ها استفاده کنید، چه‌کارهایی انجام می‌دهید؟
- درس 6: شما برای مامان و بابای خود چه دعاهای قشنگی می‌کنید؟
تصویر خوانی و تفکر: از نوآموزان بخواهید به‌دقت به تصویر نگاه کنند و در مورد آن و اینکه فکر می‌کنند چه اتفاقی افتاده است در گروه‌های خود صحبت کنند.
آشنایی با کلمات هم آغاز «ب»: کلماتی که صدای اول آن‌ها «ب» است را تکرار کنید تا نوآموزان به‌دقت گوش دهند و بتوانند صدای اول را تشخیص دهند.(مانند: بادام، بالن، بادبادک، باد، باران، بام، بادبان) سپس از آنان بخواهید، تصاویری که صدای اول آن‌ها «ب» است را در کتاب پیدا کنند و با کشیدن خط بسته دور تصویر، آن را مشخص نمایند.
مرور عدد 4 (درس 4): از کودکان بخواهید چیزهایی که در تصویر 4 تا هستند را پیدا کنند.
ترکیب رنگ‌ها (زرد+آبی= سبز) (مرور درس 6): از کودکان بخواهید به قورباغه‌ها نگاه کنند و رنگ آن‌ها را بگویند (آبی و زرد). حالا قورباغه سفید را با ترکیب دو رنگ مذکور، رنگ‌آمیزی کنند و بگویند که قورباغه چه رنگی شد.
دست ورزی: از نوآموزان بخواهید تا خطوط خط چین بالای صفحه را با توجه به فلش‌ها، پررنگ کنند.
من فیلو هستم و با مامان‌فیلا در خانه قشنگمان زندگی می‌کنم. گاهی دلم برای بابافیلا تنگ می‌شود؛ اما می‌دانم رفته یک جای دور و دیگر پیش ما برنمی‌گردد. بابافیلا یک آتش‌نشان بود.
مامان‌فیلا خیلی مهربان است. او هرروز مرا به مدرسه می‌برد. در راه مدرسه با هم مسابقه دُم‌خشکانک می‌گذاریم. هرکسی بتواند موقع راه رفتن، دُمش را بی‌حرکت نگه دارد، برنده است. من همیشه برنده می‌شوم!
وقتی مدرسه تمام می‌شود، مامان‌فیلا دنبالم می‌آید. همکلاسی‌ها بعضی وقت‌ها همراه باباها، به خانه می‌روند و بعضی وقت‌ها هم با مامان‌ها؛ اما من همیشه با مامان‌فیلا می‌روم خانه. مامان‌فیلا، بهترین مامانِ دنیاست!
وقتی می‌رسیم خانه، ناهار می‌خوریم و یک عالمه بازی می‌کنیم. بازی‌هایی مثل آب‌پاش‌بازی و پاکوب‌کوبی.
روزهایی که جشن «باباها و بچه‌ها» برگزار می‌شود، من و مامان‌فیلا به دریاچه می‌رویم و در جشن «مامان‌ها و پسرها» شرکت می‌کنیم. یک جشن دونفره که فقط خودمان آن را بلدیم. یک عالمه خوراکی مقوی می‌خوریم. یک عالمه بازی می‌کنیم و من برای مامان لطیفه تعریف می‌کنم و او را می‌خندانم.
دوستانم با مامان و بابایشان می‌روند مسافرت؛ اما من و مامان‌فیلا دوتایی می‌رویم سفر.
دوستانم با مامان و بابایشان به رستوران می‌روند؛ اما من و مامان‌فیلا دوتایی غذا می‌خوریم.
دوستانم با مامان و بابایشان به جشن «خانواده‌های جنگلی» می‌آیند؛ اما من و مامان‌فیلا با خانواده دونفره‌مان در جشن شرکت می‌کنیم.
البته دوستانم خیلی مهربان و مؤدب‌اند و هیچ‌وقت از من نمی‌پرسند «چرا بابایت نیامده؟». هیچ‌وقت نمی‌گویند «چرا تو بابا نداری؟». چون دوست ندارند ناراحتم کنند.
وقتی جشن تمام می‌شود، مامان‌فیلا و بقیه مامان‌ها دور هم می‌نشینند و حرف می‌زنند. من و پرپری و نازپری و بقیه دوستانم هم می‌رویم بازی. مامان‌ها برای‌مان دست تکان می‌دهند. ما هم برای‌شان دست تکان می‌دهیم و بوس می‌فرستیم.
بابافیلا پیش ما نیست، اما مامان‌فیلا خیلی خیلی خیلی دوستم دارد و همیشه مراقبم است. درست مثل دوستانم که مواظب‌اند ناراحتم نکنند. درست مثل بابافیلا که از راه خیلی‌خیلی دور، برایم دعا می‌کند.
مامان‌فیلا بهترین مامان دنیاست و دوستانم هم بهترین دوستان دنیا!
فعالیت پیشنهادی:
از کودکان بپرسید، فیلو با مامانش چه بازی‌هایی انجام می‌دادند، نام ببرید (پاکوب‌کوبی، دم‌خشکانک). و از آن‌ها بخواهید تا بگویند به نظرشان این بازی‌ها چگونه‌اند و آن را انجام دهند.
در مورد کودکانی که ممکن است شرایط زندگی‌شان به شکلی باشد که با یکی از والدین زندگی می‌کنند، گفتگو کنید. برای نوآموزان تشریح کنید که در هر شرایطی باید به پدر و مادر احترام بگذارند. سپس با طرح سؤالاتی اجازه دهید کودکان برای چنین شرایطی راه‌حل و دلایل منطقی خود را بیان کنند:
به نظرتان چرا بعضی از بچه‌ها با مامان یا بابای خود زندگی می‌کنند؟
فکر می‌کنید اگر کودکی پدر یا مادر خود را از دست داده باشد و یا دور از آن‌ها زندگی کند، چگونه می‌تواند به آن‌ها احترام بگذارد؟
سخنی با مربیان!
مسئله تک‌والدی به سبب عوامل مختلفی همچون طلاق، فوت یا مهاجرت یکی از والدین، ایجاد و کودک مجبور به زندگی با یکی از والدین می‌شود. در این میان، مسئله طلاق به‌عنوان عامل اصلی در تک‌والدی شناخته می‌شود. متأسفانه به سبب مسائلی همچون رشد نرخ طلاق، آمار خانواده‌های تک والد، رو به افزایش است. به‌گونه‌ای که طبق گزارش مرکز آمار ایران، در فاصله بین دو سرشماری ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵، این آمار رشدی معادل ۱۹ درصد را تجربه کرده است. لازم به ذکر است که بیش از ۸۵ درصد این خانوارها، دارای سرپرست زن و تنها ۱۴ درصد خانوارها دارای سرپرست مرد بوده‌اند[1] و این بدان‌معناست که بار اصلی خانواده‌های تک والد، بر دوش مادران سنگینی می‌کند. مسئله تک‌والدی می‌تواند آسیب‌های متعددی ازجمله آسیب‌های روحی، روانی، تربیتی و اجتماعی برای کودکان خانواده‌های تک والد ایجاد کند.
ازاین‌رو، شایسته است مربی ارجمند ضمن شناسایی این کودکان در کلاس، (به‌نحوی‌که سایر هم‌سالان متوجه این مسئله نشوند) تمهیدات لازم جهت درک متقابل شرایطِ ویژه این کودکان را فراهم و پذیرش موقعیت کنونی را برای ایشان تسهیل نماید.
توجه داشته باشید هدف از این درس، پذیرش شرایط موجود و کاهش استرس در کودکان خانواده‌های تک والد است و این درس صرفاً آغازی است برای توجه ویژه‌تر مربیان به این مسئله که شایسته است با برنامه‌ریزی دقیق در این مسیر قدم برداشته شود.
[1] تارنمای مرکز ملی آمار ایران، 29/03/1397: https://www.amar.org.ir/news/ID/5529
از نوآموزان بخواهید که سنگ‌های ریز و سبک را از پیرامون محل زندگی، پارک و… جمع کنند و به کلاس بیاورند و با آن‌ها اعضای خانواده خود را بسازند. سنگ‌ها یکی‌یکی با چسب مایع روی یک مقوای A4 چسبانده می‌شود. برای زیباترشدن کاردستی‌شان، می‌توانند سنگ‌های خود را قبل از چسباندن رنگ کنند.