درس 9 - گوش و حس شنوایی

به نام خداجون مهربون

هدف کلی: آشنایی با گوش و حس شنوایی

اهداف جزئی:

  • آشنایی با گوش و نحوه مراقبت از آن
  • شناخت نعمت‌های خدا و تشکر از لطف و مهربانی او
  • آشنایی با هم آغاز (صدای ر)
  • توجه و دقت به صداهای اول کلمات
  • تشخیص زیروبمی صداها
  • تقویت خلاقیت و تفکر
آغاز سخن با نام خدا و هم‌خوانی سوره توحید
عادت چله

از کودکان سؤال کنید، به نظر شما چه کسانی می‌توانند سر کلاس سرحال باشند و از کلاس لذت ببرند؟ گل‌های من اگر شب‌ها زود بخوابید روزها سرحال و شاداب‌ هستید.

مرورها بر اساس منحنی فراموشی

  • درس 6: ابتدا از کودکان بپرسید: کدام‌یک از شما یادش هست که قوانین کلاس چه چیزهایی بودند؟ چرا نباید بین صحبت‌های دیگران حرف بزنیم؟ و سؤالاتی ازاین‌دست.
  • مرور درس 8 و برخی مفاهیم درس 6 در ادامه فعالیت‌ها گنجانده‌شده است.
فعالیت 1: کتاب کودک

تصویر خوانی، تفکر و مرور مفهوم بالا و پایین (درس 6): ابتدا از کودکان بخواهید تا به تصاویر خوب دقت کنند. بعد از آن‌ها بخواهید تصویر بالایی را نشان دهند سپس با پرسیدن سؤالاتی، کودک را وادار به تفکر کنید: «به نظر شما اسم خرگوش کوچولو چیست؟ (پشمک)، ناراحت است یا خوشحال؟ به نظرتان چرا ناراحت است؟ سپس از کودکان بخواهید به تصویر پایینی دقت کنند: به نظر شما نازپری و پشمک (خرگوش کوچولو) کجا رفته‌اند؟ گرگ بدجنس می‌خواهد چه‌کار کند؟ و …». سپس در کادر پائین صفحه، بعد از بحث و گفتگو در مورد مراقبت از گوش، زیر تصویر درست علامت (تیک) و زیر تصویر نادرست علامت (ضربدر) بزنند.

هم آغاز «ر»: چند کلمه که با «ر» آغاز می شود نام ببرید و از کودکان بخواهید آنان هم سعی کنند چند کلمه دیگر نام ببرند. (مانند: روباه، رودخانه، روزنامه، روز، روسری) سپس از آن‌ها بخواهید به تصویر توجه کنند و روی چیزهای که با حرف «ر» آغاز می‌شوند، علامت (تیک) بگذارند.

مرور مفهوم باز و بسته و مراقبت از چشم (درس 8): از کودکان بخواهید در کادر پایین دور چشم‌های بسته و زیر چشم‌های باز خط بکشند و بگویند با توجه به درس قبل برای محافظت از چشم‌هایمان چه‌کارهایی باید انجام دهیم. (از تلویزیون دور بنشینیم، مستقیم به نور نگاه نکنیم و …).

فعالیت 2: داستان خلاق «پشمک گوش دراز»

صدا می‌آمد.؛ صدای گریه. ناز پری از لانه بیرون آمد. این‌طرف را نگاه کرد. آن طرف را نگاه کرد. خبری نبود. به پایین نگاه کرد. صدا از پایین بود. از کنار خانه‌ی آقا خرگوشه که تازه به آن‌جا آمده بود.

نازپری پرید و رفت کنار درخت نشست. یک قارچ تپل را دید که دوتا گوش درازِ دراز داشت. خیلی تعجب کرد و با خودش گفت: «وای خدایا، قارچِ گوش دراز! مگر می‌شود؟ مگر اصلاً قارچ‌ها گوش دارند؟»

نازپری دور قارچ چرخید و خنده‌اش گرفت. گفت: «وای اینجا را ببین! چه خرگوش نازی.» بعد به خرگوش گفت: «چرا رفتی زیر قارچ قایم شدی؟ چرا تابه‌حال تو را در مدرسه ندیده بودم؟ حالا چرا گریه می‌کنی؟ پس این گوش‌های دراز برای تو هستند. راستی اسم تو چیست؟»

خرگوش کوچولو که سر روی زانوهایش گذاشته بود و اشک‌هایش مثل مروارید از چشمانش روی سبزه‌ها می‌چکید. به نازپری گفت: «اسم من پشمک است. می‌بینی چه گوش‌های درازی دارم. به خاطر همین، همه مرا مسخره می‌کنند. من هم خجالت می‌کشم که مدرسه بیایم.»

یک‌دفعه پشمک ساکت شد. گوش‌های درازش از لابه‌لای دست‌وپاهایش جمع شدند و رفتند بالا و بالا و بالاتر تا کاملاً صاف شدند. انگار می‌خواست صدایی را از خیلی دور بشنود.

نازپری از این کار پشمک تعجب کرد. ناگهان پشمک جیغ زد: «مواظب باش، گرگ! گرگ دارد می‌آید! صدای دویدنش را می‌شنوم. زود پرواز کن .»

نازپری بق بق بقویی کرد و گفت: «این‌جا که گرگی نیست. من که صدایی نمی‌شنوم.» اما پشمک بالا و پایین پرید و با التماس از نازپری خواست که به لانه برود.  نازپری پر زد و رفت بالای درخت. پشمک هم پرید داخل خانه‌ی خودشان.

بله بچه‌ها درست بود. کمی بعد، گرگ بزرگ و بدجنسی به خانه‌ی درختی رسید. چند بار زوزه کشید.  اووو، اووو… اما حیوانی برای خوردن پیدا نکرد. گرگ برگشت و رفت و از آن‌جا دور شد. نازپری وقتی دید که گرگ رفته، پرواز کرد و پیش پشمک رفت. با خوشحالی گفت: …

شیوه اجرا: پس از شنیدن داستان، از کودکان بخواهید تا داستان را با خلاقیت خود ادامه دهند و بگویند که به نظر آن‌ها نازپری به پشمک چه گفت؟ همچنین برای درک عمیق‌تر داستان، سؤالاتی از آن‌ها بپرسید: «چه کسی زیر قارچ بزرگ گریه می‌کرد؟ چرا گریه می‌کرد؟ چرا پشمک به مدرسه نمی‌رفت؟ آیا گوش بلند پشمک عیب او بود؟ برای مراقبت از گوش­هایمان چه کارهایی باید انجام دهیم؟ و…».

فعالیت 3: نمایش «صدای کیه؟»

شیوه اجرا: ابتدا صدایی را با گوشی پخش‌کنید و نوآموزان باید نقش آن را اجرا کنند مانند صدای گرگ، پرنده، باران و… .

حالا که بچه‌ها با شیوه نمایش آشنا شدند، چند نفر از بچه‌ها داوطلب شوند و در گوش هر یک‌صدایی را پخش‌کنید، حالا کودک باید نقش آن را به‌صورت ادا بازی (پانتومیم) بازی کند تا بقیه بچه‌ها حدس بزنند.

در مرحله بعد، یک گروه دیگر از کودکان داوطلب شوند.  این بار در گوش هرکدام کلمه‌ای را بگویید مثلاً گرگ، شیر، رود و… حالا کودکان باید صدای آن را دربیاورند و بقیه بچه‌ها نام صاحب آن صدا را حدس بزنند.

فعالیت 4: آزمایش و مشاهده

چند لیوان بلور یا استیل انتخاب نموده و در هر یک به مقدار نامساوی و متفاوت آب بریزید سپس کودکان با مداد یا قاشق به آن‌ها به آهستگی ضربه می‌زنند و انواع صداهای ریتمیک (موسیقی) را تولید می‌کنند. اجازه دهید کودکان تغییرات صدا را در لیوان های مختلف به دقت مشاهده کنند. در پایان از آن ها بخواهید مشاهدات خود را به همراه دلایل خود بیان کنند و در این زمینه با یکدیگر به گفت و گو بپردازند.

توجه داشته باشید هدف صرفا مشاهدات و تجربیات کودک است نه آموزش علمی به کودک.

فعالیت 5: بازی «گوش به گوش»

کودکان به صورت حلقه می­نشینند و بسیار آهسته، جمله‌ای را در گوش نفر اول بگویید. هر نوآموز بعد از شنیدن جمله، باید آن را به نفر بعدی بگوید، طوری که دیگران نشنوند و به ترتیب تا به نفر آخر می­رسد و نفر آخر جمله را با صدای بلند بگوید. معمولاً جمله‌ای که نفر آخر می‌گوید با جمله نفر اول، خیلی متفاوت است. تغییر ایجادشده برای کودکان خنده‌آور و جذاب است، در هر نوبت جای نفرات عوض می­شود. می‌توانید از جمله‌های بانمک ابداعی خودتان مانند جمله زیر استفاده کنید و یا از خود بچه‌ها کمک بگیرید:

«نازپری جون چه نازی، بیا بریم به بازی، شیش سیخ کباب سیخی شیش هزار»